Chí khí anh hùng

CHÍ KHÍ ANH HÙNG
Nguyễn Du là nthơ nhân đạo chủ nghĩa tiêu biểu của vhc VN. Ông là ng con mảnh
đất sông Lam núi Hồng, sinh trưởng trg gđ đại qtộc, nhiều đời lm quan và có truyền
thống vhc. Cuộc đời NDu gắn bó sâu sắc giai đoạn TKXVIII-XIX. Đây là giai đoạn lịch
sử đầy biến động, khổ đau và bế tắc đã ảnh hưởng sâu sắc đến ngòi bút NDu khi vt
về hiện thực đời sống. Do nhiều biến cố lịch sử nên NDu đã rơi vào cuộc sống đầy
khó khăm gian khổ. Cuộc đời phiêu bạt, từng trải, tiếp xúc nhiều đã tạo cho NDu
vốn sống phg phú và niềm cảm thông sâu sắc với mọi kiếp người bị đày đọa, chịu
khổ đau. Chính điều đó đã tạo nên một kiệt tác độc nhất vô nhị của vhc trung đại
VN : “Truyện Kiều”. Tp là nhgx dòng lục bát đầy tinh tế ns về cđời Kiều vs nhiều
đắng cay tủi hờn. Đặc bt, chỉ vs 12 câu cuối trg đtrich “Chí khí anh hùng”, NDu đã
tái hiện lại cuộc chia li tiễn biệt đầy lưu luyến nhg chứa chan niềm hi vọng, lạc quan,
tin tưởng của TH vs TK khi chàng lên đg tìm kiếm công danh sự nghiệp. Đoạn trích
“Chí khí anh hùng” đã thể hiện rõ nhất cốt cách của người anh hùng này :
“Từ rằng: Tâm phúc tương tri
Sao chưa thoát khỏi nữ nhi thường tình?
Bao giờ mười vạn tinh binh
Tiếng chiêng dậy đất bóng tinh rợp đường
Làm cho rõ mặt phi thường
Bấy giờ ta sẽ rước nàng nghi gia
Bằng nay bốn bể không nhà
Theo càng thêm bận biết là đi đâu?
Đành lòng chờ đó ít lâu
Chầy chăng là một năm sau vội gì!
Quyết lời dứt áo ra đi
Gió mây bằng đã đến kì dặm khơi”
“Chí khí anh hùng” là đoạn thơ bắt đầu từ c2213-2230, thuộc phần Gia biến và lưu
lạc của tp, bao gồm ngôn ngữ tgia và ngôn ngữ đối thoại cho thấy chí khí của TH.
Cuộc đời Kiều tưởng như bế tắc hoàn toàn khi rơi vào lầu xanh lần 2 thì TH bỗng
xuất hiện và giúp nàng thoát khỏi cảnh ô nhục. Sau đó giúp nàng “báo ân báo oán”
rồi cùng nhau sánh duyên. Hai ng tâm đầu ý hợp, sống hphúc “Trai anh hùng, gái
thuyền quyên – Phỉ nguyền sánh phượng đẹp duyên cưỡi rồng”. Tuy nhiên, là ng
đàn ông có bản lĩnh lớn, ko bằng lòng vs c/s êm đềm bên cạnh nàng Kiều tài sắc,
sau “nửa năm hương lửa đương nồng” đã quyết chí từ biệt Kiều ra đi mưu cầu sự
nghiệp lớn.
Trg lc ty, hp vợ chồng đang nồng đượm yên ấm, TH quyết định ra đi, rời xa ng vợ
tài sắc để thực hiện lí tưởng lớn lao của mik. Nam nhi trg xh xưa pk có công danh
sự nghiệp ms đc mng nể trọng, đề cao. Chàng quyết chí lên đg cùng thanh gươm
yên ngựa oai phg lẫm liệt. Kiều ko muốn một mik cô đơn trg căn nhà lạnh lẽo, nàng
một mực muốn đi theo chăm sóc TH, cùng sẻ chia, gánh vác sự nghiệp vs chồng.
Trái vs mg muốn của nàng, TH đưa ra nhgx lí lẽ chối từ thấu tình đạt lí :
“Từ rằng: Tâm phúc tương tri
Sao chưa thoát khỏi nữ nhi thường tình?”
Khi đã là “tâm phúc tương tri” thì 2 ng đã hiểu rõ lòng dạ của nhau đến mức sâu
sắc vậy tại sao Kiều vẫn “chưa thoát khỏi nữ nhi thường tình”. Đó là câu hỏi nhg cx
là lời trách móc nhẹ nhàng của TH. Kiều tuy là tri âm tri kỉ mà tại sao lại không thấu
hiểu cho hành động của chồng. Đồng thời đó cũng là lời động viên, khuyên nhủ TK
bỏ qua tình cảm thông thường để xứng đáng là vợ anh hùng, vượt qua nhgx trắc
trở trc mắt để hướng đến TL tốt đẹp sau này. TH mg nàng đừng quá lo lắng cho
mik, đừng quá nặng nề vđề “xuất giá tòng phu”. Hãy gác lại t/c nam nữ thường tình
để dành toàn tâm toàn ý cho sự nghiệp lớn lao của chồng, phải tỏ ra mạnh mẽ,
cứng cỏi để xứng đáng là phu nhân của một bậc đại trượng phu. Chàng động viên
TK ở nhà, yên tâm chờ đợi tin vui :
”Bao giờ mười vạn tinh binh
Tiếng chiêng dậy đất bóng tinh rợp đường
Làm cho rõ mặt phi thường
Bấy giờ ta sẽ rước nàng nghi gia”
Qua nhgx lời lẽ trên, ta có thể thấy đc TH ko để nhgx cxuc quyến luyến, bjn rjn chi
phối lm quên đi khát vọng lớn lao của bản thân. Thậm chí chàng còn tự tin kđ vào
viễn cảnh TL của mik. TH thuyết phục, hứa hẹn với TK bằng tình cảm chân thành,
sâu nặng, ra đi lập công danh, sự nghiệp đến khi trở thành một con ng xuất chúng,
phi thường, nắm giữ trong tay “mười vạn tinh binh” thì chàng sẽ quay trở về rước
Kiều “nghi gia” bằng những hình thức, nghi lễ trang trọng. Vợ chồng đoàn tụ trong
âm thanh rộn rã của “tiếng chiêng dậy đất” và khung cảnh ngập tràn bóng cờ trên
các con đường, đem lại địa vị, danh phận cho ng vợ tri âm tri kỉ. Nhgx h/a thuộc
phạm vi ko gian “mười vạn tinh binh” tiếng chiêng dậy đất” bóng tinh rợp đường”
đã thể hiện niềm tin sắt đá và ý chí lớn lao của TH. Chàng ko ns nhgx lời ủy mị, quyến
luyến khi chia tay mà kđ niềm tin sẽ thành công, khiến mng đều ngưỡng mộ chí khí
anh hùng của TH.
Sau khi thể hiện khát vọng hoài bão của mik, TH cx bộc lộ sự băn khoăn nếu TK đi
theo sẽ càng thêm vướng bận :
“Bằng nay bốn bể không nhà
Theo càng thêm bận biết là đi đâu?”
TH mang tráng trí khắp 4 phương vs quyết tâm và sự tự tin nhg con đg ấy sẽ vô
cùng chông gai vất vả. Đối với đấng nam nhi, việc coi bốn bể là nhà là lẽ thường
tình nhưng đối với phận nữ nhi như Kiều thì việc đó không hề dễ dàng và rất khó
thích nghi. Có lẽ vì những lí do trên mà TH khuyên Kiều “đành lòng” chờ đợi ngày
chàng thành công trở về :
“Đành lòng chờ đó ít lâu
Chầy chăng là một năm sau vội gì!”
Một năm chờ đợi ko pk thời gian quá dài nhg nó lại thể hiện chí khí, lòng quyết tâm
cao độ của ng anh hùng TH. Vc gây dựng sự nghiệp, công danh ko pk là chuyện ngày
một ngày hai mà đó còn là chuyện của cả đời người nhưng Từ Hải đã hứa với nàng
sẽ đạt được công danh sau một năm. Phải là người có quyết tâm cao độ, tin vào
khả năng của bản thân thì mới có lời hứa như vậy. Đó cx là lời động viên sâu sắc
khiến nàng yên tâm là hậu phương vững chắc cho chồng.
Ko chút vấn vương, bi lụy như nhgx cuộc ctay bthg khac, TH có cách ctay mang đậm
dấu ấn riêng của mik. Cuộc ctay của TH và TK trong đtrích “Chí khí anh hùng” được
NDu miêu tả với sự dứt khoát :
“Quyết lời dứt áo ra đi
Gió mây bằng đã đến kì dặm khơi”
Hành động “dứt áo ra đi” của chàng thể hiện thái độ dứt khoát, ko chút tơ vương,
vướng bận chuyện cá nhân. NDu mượn h/a “chim bằng” trg sách Trang Tử tượng
trưng cho ng anh hùng có bản lĩnh phi thường, khat khao lm nên sự nghiệp lớn của
TH. Tư thế dứt khoát ra đi của TH được thể hiện qua h/a ÂD chim bằng thật oai phg,
lẫm liệt. Đó là cái nhìn thể hiện tâm hồn lãng mạn của một nhà thơ trung đại.
Nếu ko có chia li và hội ngộ, c/s chỉ là dòng chảy đơn điệu, tẻ nhạt. Hội ngộ là vui
mừng, hphuc thì chia li là sự sầu muộn, đau buồn. Như vậy, qua vc ptich 12 câu cuối
của đtrích “Chí kkhis anh hùng”, ta đã thấy đc cuộc chia ly giữa “trai anh hùng” và
“gái thuyền quyên” đầy dứt khoát. Đtrích là ước mơ công lí của NDu gửi gắm qua
hình tượng TH vs tráng khí của một bậc anh hùng đại trượng phu vừa có chí khí phi
thường vừa có tâm hồn khoáng đạt vs bút pháp ước lệ và cảm hứng vũ trụ gắn bó
chặt chẽ vs nhau. Chắc chắn vs gtrj về mặt ndung và nt, kiệt tác “Truyện Kiều” của
NDu sẽ là tp độc nhất vô nhj trường tồn cùng năm tháng và sống mãi trg lòng ng
đọc bt bao thế hệ.
…